Zimni ogrodnicy

Zimni ogrodnicy

Zimni ogrodnicy, zimna Zośka... są to określenia znane od stuleci wśród polskich ogrodników i rolników. Skąd się wzięły i co określają? Dotyczą one ostatnich wiosennych przymrozków, które często mają miejsce w połowie maja. Trwają one nawet kilka dni, a po tym czasie żadne przymrozki nie powinny się już pojawić. Nazwa „zimni ogrodnicy” wzięła się z powodu męskich imion, które w połowie maja obchodzą imieniny: 12, 13, oraz 15 maja. Z kolei „zimna Zośka” wzięła się od daty 15 maja, kiedy imieniny obchodzone są przez Zofię – wtedy imieniny obchodzi również Izydor.

Zimni ogrodnicy, zimna Zośka – zjawisko klimatyczne

Jest to zjawisko klimatyczne, charakterystyczne dla obszaru Europy Środkowej – w tym dla Polski. W połowie maja bardzo często następuje zmiana cyrkulacji atmosferycznej i wraz z niżem barycznym, zaczyna do nas napływać zimne powietrze polarne, co zawsze skutkuje chłodniejszymi dniami, a czasem nawet przymrozkami.

Co oznaczają daty związane z zimnymi ogrodnikami? Ludowe przysłowia

Skoro wiemy już, skąd wzięła się nazwa zimnych ogrodników, warto dowiedzieć się, co oznacza to dla naszych rośln. Po datach związanych z zimnymi ogrodnikami zgodnie z ludowymi obserwacjami zima już nie przyjdzie i możemy już swobodnie wystawiać i sadzić rośliny na balkonach, tarasach i w ogrodach. Powstało na ten temat sporo przysłów i powiedzeń ludowych:

  •         Za świętą Zofiją pola w kłos wybiją.
  •         Na świętego Izydora często bywa chłodna pora.
  •         Święty Izydor wołkami orze, kto go poprosi – temu pomoże.
  •         Święta Zofija kłosy rozwija.
  •         Pankracy, Serwacy, Bonifacy: źli na ogród chłopacy.

Co na to nauka?

Rzeczywiście okazuje się, że obserwacje ludowe są słuszne: po analizie szeregu danych przeprowadzonych przez Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego okazało się, że dla znacznej większości lat rzeczywiście następuje istotne ochłodzenie w czasie od 1 do 25 maja. Podczas tych badań określono również, że najwyzsze prawdopodobieństwo sporego ochłodzenia, w tym przymrozków, występuje pomiędzy 10 a 17 maja.

Zimni ogrodnicy w innych krajach

Nie tylko w Polsce zauważono majowe przymrozki! Podobne określenia mają m.in. Niemcy (Eisheiligen), od 11 do 15 maja, Słoweńcy (Trije ledeni možje, Poscana Zofka), od 11 do 15 maja, oraz Francuzi (Saints de glace), od 11 do 13 maja.